دست نوشت

واکاوی دعا در آیات و روایات/ 81
محمدامین پورامینی:

صحیفه سجادیه دایرة‌المعارف اسلام در قالب دعا است

گروه اندیشه: پورامینی با بیان این ‌که صحیفه سجادیه از جهت بلاغت و فصاحت و از جهت عمق مضامین بی‌همتا است، اظهار کرد: این کتاب دایرةالمعارفی است که با زبان دعا ابعاد گوناگون اسلام و شخصیت مسلمان را معرفی کرده است.

حجت‌الاسلام و المسلمین «محمدامین پورامینی»، مدرس حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) دعا را از بزرگترین نعمت‌های خداوند نسبت به بندگانش دانست و گفت: دعا ارتباط مخلوق با خالق است، مسیر را هم خود خدا مشخص کرده است و ما را دعوت کرد به این‌که دعا داشته باشیم. خداوند در آیه شریفه 60 از سوره مبارکه غافر در قرآن کریم دعا را وسیله ارتباط با خودش اعلام کرده است. دعا کلام مخلوق با خالق است و اگر کلام خالق با مخلوق باشد از طریق وحی صورت می‌گیرد.

وی در ادامه تصریح کرد: درباره کیفیت دعا و زبان آن می‌توان گفت دعا نعمتی است که ‌شامل ما مسلمانان خصوصاً شیعیان شده است و این‌که ما به وسیله دعا با خالق خود می‌توانیم ارتباط برقرار کنیم، نعمتی بس بزرگ است. از یک سو چون دعا از معصوم(ع) است، بر کیفیت دعا می‌افزاید و از سویی دیگر، این دعاها اگر از معصوم(ع) نبود شاید بلد نبودیم که چگونه باید دعا کنیم. بنابراین شیعه در این خصوص خیلی سربلند است که یکسری مضامین را از زبان معصومین دارد.

پورامینی در مورد ویژگی دعا در نزد ائمه اطهار(ع)، بیان کرد: از دعای کمیل علی(ع) گرفته تا دیگر ادعیه از امامان معصوم(ع) همگی دارای مضامین نابی هستند. در مورد ادعیه معصومین دو جنبه فصاحت و بلاغت در حد اعلاء دارد؛ فصاحت عبارت است از شیوایی مطلب است و شیوایی کلام است و بلاغت عبارت از رسایی کلام است؛ بنابراین، در مورد دعاهای صحیفه سجادیه شیوایی و رسایی داریم.

مدرس حوزه در مورد سبک‌شناسی این کتاب تصریح کرد: کلام معصوم(ع) است این کلام به قدری عالی است که کسانی که اهل زبان هستند به مجرد شنیدن این دعاها به آن جذب می‌شوند. اگر بتوان دو کتاب نهج‌البلاغه و صحیفه را به دیگر مذاهب اسلام و حتی به دیگر ادیان معرفی کنیم، کاری بس بزرگ انجام داده‌ایم.

وی افزود: اهمیت این کتاب در حدی است که آن‌ بهترین روش برای معرفی شیعه است. خودم این کار را در مورد صحیفه سجادیه در موقع حج انجام داده‌ام و به هرکسی که این کتاب را داده‌ام تحت تأثیر قرار گرفته و متوجه این مطلب شده است که این کلام بشر عادی نیست.

پورامینی این کتاب را از جهت بلاغت و فصاحت و از جهت عمق مضامین بی‌نظیر دانست و تصریح کرد: این کتاب از جهت بلاغت و فصاحت و از جهت عمق مضامین بی‌همتا است و این در صورتی است ‌که مهجور مانده ‌است حتی ما اهل تشیع، هم شناخت کاملی از کتاب پیدا نکرده‌ایم در حالی‌که این کتاب یک دایرةالمعارف است که با زبان دعا ابعاد گوناگون اسلام و شخصیت مسلمان معرفی کرده است.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا امام سجاد(ع) از روش دعا برای برقراری ارتباط با شیعیان استفاده کرده است، تصریح کرد: باید نسبت به شرایط تاریخی و اجتماعی اهل بیت عصمت و طهارت(ع) که ناشی از ظرف زمانی و مکانی زمان حیات آن‌ها صحبت کرد و همانطور که همگان اذعان دارند شرایط زندگی امام بسیار سخت بود.

پورامینی در ادامه تصریح کرد: بُعد دعا و شب زنده داری و مناجات بدون شک یک بعد اصلی زندگانی همه معصومین را تشکیل می‌دهد. گاهی اوقات شرایط اجتماعی خاص باعث می‌شود یک جنبه بیشتر تبلور پیدا کند و نمود بیشتری داشته باشد. مثلا در زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به خاطر ضعف دو حکومت، بنی‌امیه رو به افول و بنی عباس در حال شکل‌گیری، یک امنیت برای امامان(ع) شد تا آن‌ها مسجد را محل درس خودشان قرار بدهند؛ برای نمونه، حدود 4000 نفر از منظرهای مختلف از جمله فقهی، کلامی، علوم طبیعت و پزشکی از محضر امام صادق(ع) استفاده کردند.

وی در مورد شرایط زندگی امام سجاد(ع) اظهار کرد: ایشان در یک موقعیت عجیب به سر بردند. بعد از حادثه کربلا و شهادت امام حسین(ع)، امام زین‌العابدین(ع) تنها بازمانده از نسل پیغمبر(ص) بود. هرچند دشمنان چند بار در کوفه و شام قصد کشتن ایشان را داشتند، اما خدا خواست که او حفظ شود تا نسل امامت باقی بماند. در شرایطی که ایشان تحت فشار بودند، بهترین کاری که می‌توانست انجام بدهد در قالب دعا انجام دادند.

وی در مورد دیگر کارهای که امام(ع) جهت معرفی دین ‌اسلام انجام داده‌اند، اظهار کرد: امام(ع) علاوه بر روش دعا، همان وقت برده‌هایی را می‌خریدند و یک سال به آن‌ها درس می‌داند و آن‌ها را تربیت کرده و در آخر آزاد می‌کرد. ایشان از این طریق افرادی را تربیت می‌کرد.  همچنین امام(ع) در قالب دعا هم سعی در تربیت افراد وجامعه نمود.

http://www.iqna.ir/fa/news_detail.php?ProdID=673857 (با اصلاح)