دست نوشت

رابطه بعثت وولایت در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین محمدامین پورامینی

س1) با توجه به اینکه مبعث روزی است که پیامبر به مقام رسالت رسیدند چرا زیارت امیرالمؤمنین (ع) در این روز به شدت سفارش شده است؟

ج) رابطه بین مبعث و زیارت حضرت  امیر المؤمنین (ع) به شخصیت و جودی آن بزرگواران باز می گردد که آن دو یک نور هستند که از صلب آدم منتقل شده واین نور به اصلاب پاک پیامبران وموحدان منتقل شد  رسید تا  به حضرت عبدالمطلب پدر بزرگ رسول خدا(ص) رسید که پس از آن  که به دو نیم تقسیم شد یکی در وجود حضرت عبدالله پدر رسول خدا (ص) قرار گرفت و دیگری در وجود حضرت ابو طالب (ع) پدر امیرالمؤمنین (ع)، وبه دنبال آن رسول خدا(ص) وامیر م‍ؤمنان(ع) چشم به دنیا گشودند، بنابراین نور این ها یک نور است. به مقتضای آیه مباهله علی(ع) نفس رسول خدا(ص) است که فرمود: (انفسنا و انفسکم) (آل عمران:61)؛ مقصود از انفسکم امیرالمؤمنین (ع) است که رسول خدا (ص) حضرت علی (ع) را همراه خود برد ؛یا روایت دیگری پیامبر اکرم (ص) فرمودند :(علی منی و انا من علی)(امالی صدوق58؛ سنن ترمذی5/300) علی از من است  و من از علی ؛همین جمله را درباره امام حسین (ع) دارند که (حسین منی و انا من حسین)(کامل الزیارات/116؛ صحیح ابن حبان15/429) که شاید اشاره به همان حقیقت یکسان نوریه شان دارد، جهت نورانیت پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین (ع) یکی است، البته وجه امتیاز مسئله نبوت است، وشدت علاقه وارتباط به گونه ای است که هیچگاه علی(ع) از رسول خدا(ص) جدا نشد وخود را بنده ای از بندگان او می دانست (انا عبد من عبید محمد)(الکافی1/90) است.

از طرف دیگر هر دو بزرگوار پدران امت هستند، رسول خدا(ص) فرمود:  (یا علی انا و انت ابوا هذه الامة)(تفسیر آلوسی22/31) علی! من و تو  پدران این امتیم؛ در واقع امیر المؤمنین (ع) حکم پدری دارد برای این امت.

بنابراین یک جهت آن است که حقیقت نوریه آن دو بزرگوار یکی است، و جهت دیگر جایگاه ویژه امیرالمؤمنین (ع) نسبت به رسول خدا (ص) است تا جایی که فرمود من او هستم واو من، ویا هردوی ما پدران امت هستیم.

اضافه بر این از جهت ظاهری بعد از قضیه مبعث و بر انگیخته شدن رسول خدا(ص) اول کسی که به پیامبر (ص) ایمان آورد علی بن ابی طالب (ع) است، البته ایمان آوردن علی(ع) غیر از ایمان آورد دیگران است، چرا که دیگران بت پرست بودند و بعد مسلمان شدند، اما علی بن ابی طالب (ع) مانند رسول خدا (ص)، یک لحظه سر تعظیم در برابر بتی خم نکرد، اما از جهت ظاهری اولین کسی که به پیامبر(ص) گروید علی بن ابی طالب (ع) بود.

از جهت دیگر نقش ویژه امیرالمؤمنین در ادامه راه رسول خدا (ص) است به عنوان جانشین حضرت ؛ که امتداد وجود رسول خدا منهای بحث پیغمبری است. در پرتو وجود امیرالمؤمنین مردم راه و روش وسنت رسول خدا (ص) را می یافتند، بنابراین در مناسبتهای خاص یاد وذکر وزیارت هردو بزرگوار مطرح است، مثلا سید ابن طاووس در کتاب اقبال به مناسبت 17 ربیع الاول می گوید سزاوار است که رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین (ع) زیارت گردد، وبه مناسبت مبعث هم این سخن را دارد، ویا آنکه وقتی شما به حرم امیر مؤمنان (ع) مشرف می شوید در ایوان طلا پیش از ورود به داخل حرم، زیارت رسول خدا(ص) وسلام به ایشان را انجام می دهید.

س2) محتوای اصلی زیارت امیرالمؤمنین (ع) در روز مبعث بر چه نکاتی اشاره دارد؟

ج) با نگاهی اجمالی وگذرا نسبت به زیارت امیرالمؤمنین (ع) در روز مبعث، در می یابیم که این زیارت از مضامین بسیار والایی برخوردار است، ، در حقیقت این زیارت، یک دوره علی شناسی و امام شناسی است، سراسر آن معرفت و شناخت است، چرا که این زیارت نامه از طرف معصومین صادر شده است، مرحوم نمازی آن را به امام هادی(ع) نسبت می دهد .

از جهتی اول امیرالمؤمنین (ع) وارث همه انبیاء از آدم تا خاتم معرفی شده که وجود ایشان را می توان عصاره تمام انبیای گذشته دانست.

از جهت دیگر امیرالمؤمنین (ع) تنها جانشین پیامبر (ص) در مسند قدرت سیاسی نیست، بلکه از جنبه علمی و معنوی نیز تنها جانشین رسول الله(ص) است.

در این زیارت نامه از حضرت به عنوان کسی که اولین ایمان آورنده به رسول الله(ص) بود و کسی که در جنگها دلاوری های زیادی از خود نشان داد نام برده شده است.

القابی که مربوط به حضرت علی (ع) است مانند «صدیق اکبر»، «فاروق اعظم»، «حجت خدا»، «نور درخشان» در این زیارت نامه آمده است که اصل این عناوین و القاب مختص به حضرت است. برخی از این عناوین بعدها برای دیگران بکارگرفته شد! (یعنی نه تنها مسند ظاهری، بلکه برخی عناوین والقاب ایشان نیز غصب شد)، حجت نیز بر دو نوع است: حجت باطنی وحجت ظاهری، حجت باطنی همان عقل است و حجت ظاهری پیامبران وائمه معصومین هستند، وعلی(ع) حجت خداست.

در فرازهای دیگر می خوانیم که علی (ع) ظرف علم خداست، واو برپاکننده نماز وزکات وروزه وامربه معروف ونهی از منکر است، وبه نقش بی بدیل تو در صحنه کارزار اشارتی دارد، وبر صبر واستقامت مثال زدنی او تکیه می کند، آن هم استقامتی که تا دم مرگ ولحظه شهادت ادامه یافت.

او به عنوان اولین مسامان، از خالص ترین ایمان وبرترین باور برخودار بود، وترس از خدا در دل او موج می زد.

او بالاترین مناقب وفضائل را داشت، باسابقه ترین افراد، برخوردار از بالاترین وباشرافت ترین درجه بود.

او پیرو راه وروش رسول خدا(ص) و جانشین وی بود، برخوردار از برترین نظر، بهترین گفتمان، بهترین کار، بی باکترین دل بود وداناترین مردم به کارها بود.

در یک فراز زیارت به نقش کفار ومنافقین در برابر ایشان، ایجاد مزاحتمها وآزارها وفتنه ورزیهای آنان اشارتی دارد.

همچنین مهرورزی به ضعیفان، ستاندن حقش ایشان را از زورگیران، و ایستادگی برابر مستکبران، از ویژگیهای ایشان دانسته شده است.

ودر فرازی از خدا طلب شفاعت ایشان در حق ما شده است..

در هر حال زیارت بسیار پرمضمون ورهگشا است..