دست نوشت

 سفر به کوی عشق

(26/ 8 / 86 - 4/ 9/ 86)

محمدامین پورامینی

توفیق یار شد وچند صباحی را به قصد زیارت عتبات عالیات از مرز شلمچه رهسپار عراق شدیم ، حد فاصل 15 کیلومتری شلمچه تا بصره در خود رازها وسخنهای نا گفته بسیار دارد، که قتلگاه شهیدان شلمچه در خود نهفته دارد، مناطق ویران وخانه های حلبی آباد ماهواره دار وفقر عمومی وسلطه اشغالگران بر منابع نفتی از جمله چیزهایی است که چشم هر بیننده و ذهن همگان را به خود جلب میکند.

در نجف اشرف

پس از گذشت حدود 30 ساعت از زمان حرکت به نجف اشرف رسیدیم وهمان شب توفیق زیارت حضرت امیر مومنان علی علیه السلام فراهم آمد. در حد فاصل 3 روزی که در نجف اشرف بودیم علاوه بر توفیق زیارت مرقد مولای متقیان وزیارت مسجد کوفه وخانه حضرت امیر (ع) ومسجد سهله ومرقد مسلم بن عقیل ومختار ومیثم تمار، بر مزار شیخ طوسی وسید بحر العلوم ومیرزای شیرازی وسید عبد الهادی شیرازی ودیگرحضرات آیات: شاهرودی وخوئی وحاج آقا مصطفی خمینی وعلامه حلی ومقدس اردبیلی وسید ابوالحسن اصفهانی وسید کاظم یزدی وآخوند خراسانی و شیخ محمد حسین اصفهانی (کمپانی) وسید محسن حکیم و علامه امینی وشیخ عباس قمی ومحدث نوری وهمچنین مادر بزرگمان خانم علویه قزوینی (که در ایوان دوم قبل از ایوان قبر شیخ عباس قمی است) حاضر شدیم وفاتحه خواندیم.

از جمله شخصیتهای مدفون در صحن علوی عبارتند از: آقا ضیا عراقی? حاج آقا حسین قمی? شیخ الشریعه اصفهانی? سید حسن بجنوردی? شیخ حبیب الله رشتی? سید عبد الحسین شرف الدین? سید عبد الغفار مازندرانی و..

افزون بر آن به دیدار تنی از مراجع بزرگ نجف اشرف وکتابخانه های آن شتافتیم, که توفیق زیارت وهمسخنی حضرت آیات عظام: سید محمد سعید حکیم، شیخ محمد اسحاق فیاض، بشیر حسین نجفی فراهم آمد. 

در دیدار با آیت الله حکیم پیرامون رویت هلال با چشم مسلح مطرح گردید که ایشان همان رای مشهور را داشتند، دو کتاب صلاة التراویح وبقیع الغرقد فی دراسة شاملة همراهمان بود که تقدیم حضورشان شد وایشان تقدیر نمودند.

در دیدار با حضرت آیت الله فیاض سخن از مقایسه دو حوزه نجف اشرف وقم به میان آمد واینکه خروجی نجف بیش از قم است که علاوه بر عنایت ویژه امیر المومنین (ع) ، قناعت وساده زیستی، اشتغال کامل درسی ودوری از کارهای جنبی واشتغالات جانبی، غربت از عوامل مهم است، البته امتیاز قم در تماس مردمی وپر کردن نیازهای فرهنگی در سطوح مختلف اجتماعی است ولی آسیب آن در ایجاد خلل علمی است، البته کمبودها ونیازهای اقتصادی را وبهم خوردن ساختار اجتماعی ودگرگونی وبالا رفتن سطح توقعات عمومی را نباید فراموش کرد، مجالست با ایشان بسیار شیرین بود، ایشان از وضعیت علمی حوزه وبزرگان قم سوال کرد واز وضعیت دزسها ونقش علم اصول وتطور وتورم آن سخن آمد، به شوخی گفتم مباحث الاصولیه شما هم که دست کمی ندارد! دوره قبلی اصول وی 10 سال واین دوره با توجه به تعطیلات 13 سال شده بود که باز بمراتب از دوره اصولی استاد بزرگوارمان آیت الله وحید خراسانی کمتر است.

در دیدار با آیت الله شیخ بشیر نجفی سخن از مشکلات حفظ حوزه نجف اشرف در طول حکومت بعثی ها ومخصوصا در دوره پس از قیام مردمی نجف وکربلا (در جنگ اول خلیج فارس) وسرکوب شدید آن توسط بعثی ها ومتلاشی شدن حوزه وپراکنده شدن افراد ونقش ایشان در بازسازی حوزه وفراهم کردن برق برای مردم نجف وتهیه کتب درسی برای طلاب واستمرار آن تا کنون، وآوردن طلاب از برخی کشورهای عربی وهند وپاکستان به میان آمد وایشان به تشریح آن پرداخت، ودر پایان یک اثر فقهی خود را با عنوان بحوث فقهیه معاصرة هدیه نمودند.

دو کتابخانه را نیز سر زدیم:

 1. کتابخانه آیت الله حکیم . سراغ کتابهای خطی را گرفتم، بحمد الله آسیبی وارد نشده بود، تنها یک نسخه خطی قرآن کریم سرقت شده بود که بعدها تحوبل آیت الله خویی شده بود وایشان آن را به کتابخانه داده بودند، در آنجا آقای فتلاوی را دیدم که پرکار وشاداب است، با زرنگی شرح حالی از ما گرفت، چند اثر مکتوب خود را تقدیم کتابخانه کردم.

2. کتابخانه امام حسن مجتبی (زیر نظر نویسنده پر تلاش وپژوهشگر توانا آیت الله شیخ باقر شریف القرشی) که بسیار جالب وخوب بود، البته ایشان به مناسبت انتخاب اثر وی به عنوان اثر برگزیده نهمین سال کتاب ولایت در ایران تشریف داشتند)؛ با پسر برادر وی حجت الاسلام حسین الشیخ هادی القرشی دیدار وضمن هدیه برخی آثار خود، او هم دو کتاب تالیفی خود را پیرامون حج وروزه هدیه نمود.

کتابخانه امیر المومنین - علامه امینی - صبحها بسته بود? دیدار میسر نگردید.

در ضمن بخاطر رعایت مسائل امنیتی برنامه دیدار از مسجد صعصعه و زید (در سهله) ? وادی السلام? قبر کمیل حذف گردیده است?  در عوض در سهله فرزندان یک سید محترمی بنام سید کریم که حدود ?? سال قبل از دنیا رفته است اطاقی ساخته اند و عده ای از مردم ?به خیال آنکه مزار امامزاده ای است به آنجا هدایت میشوند!

در کربلا

 در روز چهارشنبه 30/ 8/ 86 بعد از ظهر به سوی کربلای معلا حرکت کردیم؛ عصر همان روز به زیارت حضرت ابوالفضل العباس (ع) شتافتیم ، وپس از اقامه نماز مغرب وعشا در صحن آن حضرت به زیارت حضرت سید الشهدا امام حسین علیه السلام رفتیم، در کربلا نیز بر مزار بزرگانی چون حضرات آیات: ابن فهد حلی، میرزا محمد تقی شیرازی، میرزا مهدی شیرازی، ملاحسین قلی همدانی، کشمیری، میرزا هادی خراسانی، شیخ هادی حایری شیرازی (پدر بزرگمان، که در ضلع شمال شرقی صحن حسینی است) وپدرشان شیخ امین شیرازی (که در وادی قدیم کربلا مدفون است) شتافتیم. در رواق فقهای حرم حسینی بزرگانی همچون : وحید بهبهانی، شیخ یوسف بحرانی، سید علی طباطبایی صاحب ریاض، ابوعلی همام کاتب (م336)، ابن خازن (م600)، سید هبة الدین شهرستانی، محمد صالح برغانی ، شیخ محسن ابوالحب سر بخاک نهاده اند، شنیدم که قبر سید محمد مجاهد را که در دوره ستم صدامی ویران کزده بودند نیز معلوم ساخته اند ولی توفیق زیارت فراهم نیامد.

همچنین به زیارت مقام صاحب الزمان(ع)، مقام امام صادق(ع)، تل زینبیه، کف العباس (ع)، شیر فضه، خیمه گاه، مقام علی اکبر، مقام علی اصغررفتیم، حسینیه آیت الله خویی نیز که در دوره ستم صدامی با خاک یکسان شده بود دیدم.

در کربلا نیز توفیق دیدار از دو کتابخانه ومصاحبت با برخی از چهره های اجتماعی وفرهنگی پدید آمد که اشارتی میشود:

1. کتابخانه حرم امام حسین (ع) . متاسفانه بسیاری از نسخه های نفیس این کتابخانه در دوره ستم بعثیان غارت وبیرون برده شده یود ، مسوول کتابخانه میگفت آنچه که باقی است صفحه اول وآخر ندارد! یعنی عنوان کتاب وتاریخ کتابت نسخه را از بین برده اند!. در حمله وحشیان سلفی وبعثی درنیمه شعبان 1428 ق امسال آتش از بیرون صحن به درون کتابخانه رخنه پیدا کرد که با عنایت حسینی به طور معجزه آسا آسیبی به قفسه های چوبی وکتابها وارد نشد، گرچه کتابخانه آسیب دید، ومشغول تعمیر وبازسازی وپاکسازی بودند. دو کتاب خود را تقدیم کتابخانه کردم.

2. کتابخانه حضرت ابو الفضل (ع) . این کتابخانه نیز مورد غارت دژخیمان بعثی قرار گرفته بود، وآثار ونسخه های خطی آن به یغما رفته بود، پس از سقوط رژیم بعثی تولدی نو یافت واکنون بالغ بر یک هزار نسخه خطی وحدود 14000 نسخه چاپی دارد، که با سیستم قفسه باز وتقسیم موضوعی آماده خدمت رسانی به پژوهشگران است، بخش رایانه آن هم فعال است که باید پشتیبانی شود. چند کتاب را هدیه نمودم، وآنان نیز برخی از آثار چاپ شده کتابخانه از جمله کتاب العباس اثر مرحوم مقرم را هدیه نمودند. لازم به یاد آوری است که دوست کوشا وپژوهشگرمان مرحوم حجت الاسلام فارس حسون تبریزیان در تاسیس وفراهم ساختن کتاب برای هردو کتابخانه حسینی وعباسی بسیار کوشش کردند.

واما کسانی که توفیق دیدارشان دست داد عبارت بودند از:

1. حجت الاسلام والمسلمین سید احمد صافی از ائمه جمعه کربلا واز چهره های مطرح سیاسی عراق که در تدوین قانون اساسی عراق بدستور آیت الله سیستانی نقش آفرین بود، در دیدار ضمن تقدیر از نقش فعال وی در صحنه مطالبی پیرامون روحانیت وسیاست وپندگیری از نهضت مشروطه، مسئله بازسازی مرقد امامان سامرا وسستی دولت عراق، احیای حوزه علمیه مطرح گردید. آقای صافی اداره حرم حضرت ابوالفضل (ع) را بر عهده دارد بنابر پیشنهاد وی نهار را در مهمانخانه حضرت صرف کردیم? ودر پایان مقداری از آبی که بر گرد قبر مطهر است مرحمت دادند که با خود به ایران آوردم.

2. حجت الاسلام والمسلمین سید مرتضی قزوینی؛ ایشان از چهره های بارز فرهنگی کربلا است که حدود 50 سال پیش مدرسه امام صادق (ع) را در کربلا راه اندازی ومدیریت کرد، وی هم اکنون شبها در صحن مطهر حسینی اقامه نماز وسپس درس تفسیر قرآن با زبان روان وهمه فهم دارد که زیبا وموثر است، هم اکنون دار الایتام تاسیس واداره می کند، وبا تهیه 7500متر زمین در صدد ساخت بیمارستانی در 9 طبقه است. پدر وی آیت الله سید صادق قزوینی در کهنسالی به زندان بعثیان افتاد ودیگر خبری از وی بیرون درز نکرد، حتی جنازه را تحویل ندادند.

3. نویسنده کوشا آقای سید سلمان هادی طعمه؛ وی علی رغم پیری مثل یک جوان در صحنه فرهنگی پرتلاش وتکاپو است ، وآثار قلمی بسیار دارد که بیشتر در محور کربلا شناسی است، از جمله آن: تراث کربلاء، مخطوطات کربلاء، کربلاء فی الذاکرة، دلیل کربلاء المقدسة، صحافة کربلاء و..، میگفت: آثار وی پیرامون کربلا به 100 جلد میرسد! . کاش موسسه ای متصدی چاپ آن شود، بی تردید در تحقیق میدانی خود - در موضوع کربلا شناسی همانندی ندارد- چند کتاب خود را هدیه نمود. او پنجمین نفر از خاندان آل طعمه است که در این رشته گام بر میدارد، مرحوم سید عبد الجواد کلید دار آل طعمه نیز کتابی بنام تاریخ کربلا دارد که ایشان آن را نیز هدیه کرد.