نشست علمی اربعین پژوهی در سالن فقاهت مرکز فقهی ائمه اطهار قم در تاریخ بیست وششم آذر 1392 برگزار گردید، مشروح نشست به شرح زیر است:
آقای رزاقی:
بسم الله الرحمن الرحیم
همچنان که عنوان کنفرانس علمی برمی‌آید اربعین پژوهشی است و ماهیتاً کنفرانسهای علمی به این نحو است که قصد و انگیزه در آن واکاوی ابعاد ناشناخته‌ی از حقایق تاریخی است ضمن آنکه خود اربعین هم یک پژوهشی تاریخی است که در گذر زمان در معرض آراء و انظار مختلف قرار گرفته و در این مجالی که در آستانه اربعین حسینی قرار گرفتیم تقدیر و تشکر از مدیریت محترم بخش تخصصی مذاهب اسلامی جناب حجت الاسلام دکتر حبیبی‌تبار که این مجال را فراهم کردند، در این برنامه بعد از عرایض بنده که از فرمایش ارزنده‌ی تحقیقی و پژوهشی استاد معظم حجت الاسلام و المسلمین محمد امین پورامینی استفاده می‌کنیم انگیزه‌ی دعوت از ایشان به اعتبار پیشینه‌ای است که این استاد بزرگوار در حوزه‌ی پژوهش درباره‌ی اربعین دارند، دوستان اهل مطالعه در کتاب مع الرکب الحسینی جلد ششم صفحه 270 استاد بزرگوار یک فصلی را باز کردند به عنوان تحقیق پیرامون اربعین، آنجا ادله‌ی مختلف و آراء و منظر را بیان کردند، از سه نظریه که در این مبحث طرح شد، نظریه گروه اول تا گروه سوم.
گروه اول که از حضور اهل‌بیت در اربعین نخست، نظریه‌ی گروه دوم حضور اهل‌بیت در اربعین دوم، و نظریه‌ی سوم که عبارت باشد از توقفی‌ها که در حقیقت نه نظر اول و نه نظر دوم دارند، ایشان به طور مستوفی این بحث را مطرح کردند و انصافاً با بیان خوب و شایسته‌ای از پس بحث برآمدند. ضمن آنکه در لا به لای صحبت ایشان اگر دوستان ارجمند سؤال و پرسشی دارند می‌توانند مطرح کنند، اما خالی از لطف نیست که بنده عرض کنم نگاه به اربعین یک نگاه صرف تاریخی نیست بلکه به صورت موثق و گسترده‌ی آن نگاه معرفت شناسانه‌ای است، ما نمی‌خواهیم به صورت خشک و تاریخی فقط به موضوع اربعین از دید تاریخی بپردازیم، ولی اینکه نگاه معرفت شناسانه‌ی ما شامل زیارت اربعین که امام معصوم و حجّت خدا انشاء فرمود و آن فرازهای بلندی که در زیارت اربعین امام صادق(ع) وجود دارد و اینکه امام حسن عسکری(ع) پنج علامت را برای شیعه ذکر می‌کند به این اعتبار که حتّی شیعه هویّت خودش را هم باید در اربعین جستجو کند، اینها در حقیقت محورهایی است که ما باید مدّ نظر قرار بدهیم، و در این مجال استفاده می‌کنیم از فرمایشات پژوهشگرانه‌ی استاد ارجمند پورامینی با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد.
***
استاد پورامینی:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا ابی القاسم المصطفی محمد و اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین الهداة المهدیین.
در آن روایتی که از امام حسن عسکری سلام الله علیه نقل شده است ایشان می فرماید که علامتهای انسان مؤمن پنج تاست، که از جمله‌ی آنها زیارت اربعین است، بحث اربعین ابعاد مختلفی دارد:
یک بحث نسبت به اصل زیارت سید الشهدا(ع) در این روز است، با تاکید بر روز چهلم از شهادت حضرت.
یک بحث و محور در مفاد زیارت اربعین است، چه آن زیارتی که از زبان امام صادق(ع) نقل شده، ویا آنچه از زبان جابر است، و مخصوصاً زیارتی که از زبان امام(ع) است ابعاد بسیار عمیقی را حضرت در قالب زیارت فرموده است.
یک بحث هم بحث تاریخی است، بحث اینکه اهل‌بیت عصمت و طهارت بعد از ماجرای حرکت دادنشان به کوفه و شام، آیا به کربلا آمدند؟ چه زمانی آمدند؟ در اربعین اول می‌توانستند برسند یا اینکه این امکان وجود ندارد، آیا در اربعین دوم است و یا در تاریخ دیگری است.
وقت ما خیلی کم است، مخصوصاً همان بحث تاریخی‌اش را اگر بخواهیم حقّ مطلب ادا شود باید ادله‌ی دو طرف را بیان کنیم، تک تک‌شان را باید جواب بدهیم که حقّ مطلب ادا شود و قهراً در این وقت کم این معنا میسر نیست، حداقل چهار پنج جلسه لازم دارد تا اینکه ابعاد این بحث شکافته شود. حالا چون در آستانه‌ی اربعین هستیم و دوستان فرمودند ما هم «نه» نگفتیم، اکتفا می‌کنیم به رؤوس مطالب.
در رابطه با اربعین؛ حقیر در سه مرحله یک قدری کار کردم، یکی در همان وهله‌ی اولی که ایشان(حجت الاسلام رزاقی) اشاره فرمودند برای تألیف کتاب مع الرکب الحسینی من المدینة إلی المدینة که چندین بار هم چاپ شد، هم در ایران و هم در لبنان، در شش جلد است و هر جلدش را هم یک نفر از آقایان متصدّی شد، جلد آخرش که جلد ششم باشد بر عهده‌ی حقیر بود که بررسی مقطع نهضت امام حسین(ع) است از زمانی که اهل‌بیت را به شام آوردند تا زمانی که به مدینه بازگشتند، این قسمت دست بنده بود و قهراً به مناسبت بحث اربعین مطرح شد، و وقتی که وارد بحث شدیم دیدیم واقعاً دریایی است، این البته مجموعه به زبان فارسی هم ترجمه شد.
در مرحله‌ی بعد یک بازنگری کردم و به زبان فارسی نوشتن وبا عنوان اربعین حسینی چاپ شد که یک کتابی است در حدود 120 صفحه.
در مرحله سوم باز هم نگاه دیگری به آن کردیم و با یک دقت بیشتری در کتاب الایام الشامیّه که در واقع بازنگری همان جلد ششم مع الرکب الحسینی است با انجام اصلاحات واضافات که در لبنان چاپ شد. لذا آنهایی که مع الرکب الحسینی را دارند به ایشان عرض می‌کنم که کتاب الایام الشامیه از جهت اتقان مطلب و بازنگری کار بیشتری روی آن شده و مطالب اضافه دارد.
با این بیان معلوم می شود که قهراً سه مرحله روی این بحث (اربعین) کار کردم، و این بحث خود معرکة الآراست.
بقیه را در وبسابت بخوانید:
http://www.m-pouramini.ir/?p=2848
