دست نوشت

نمی از یم رمضان/29- در حدیث داریم تعجب از فردی نیست که چگونه نجات پیدا کرده است؛ عجب از کسی است که با رحمت گسترده خدا چگونه به هلاکت افتاده است/ انسان با انجام گناه، از دایره خودنگاهداری بیرون می‌آید و سرآغاز هلاکت از همین جا است

عکس

متن
حجت الاسلام والمسلمین محمدامین پورامینی، استاد و پژوهشگر حوزه در گفتگو با «نسیم» به شرح دعای روز بیست ونهم ماه مبارک رمضان پرداخت که در ادامه تقدیم خوانندگان می شود:
بسم الله الرحمن الرحیم
«اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ، وارْزُقْنی فیهِ التّوفیقِ والعِصْمَةِ، وطَهّرْ قلْبی من غَیاهِبِ التُّهْمَةِ، یا رحیماً بِعبادِهِ المؤمِنین».
خدایا مرا در آن به مهر ورحمتت فراگیر، و توفیق وخود نگهداری را روزیم کن، و دل مرا از تاریکی های تهمت پاک کن، ای مهربان به بندگان با ایمان خود.

در دعای روز بیست و نهم پنج عنوان مطرح شده است.
1) رحمت گسترده الهی
2) توفیق و سعادت مندی
3) خود نگاه داری
4) نگاه منفی وتهمت
5) نگاه به رحیمیت خداوند.
در فراز اول می خوانیم:« اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ» خدایا من را در آن به مهر ورحمتت فراگیر.
رحمت الهی گسترده است، واز نامهای خداوند رحمان و رحیم است که از ریشه (ر ح م ) گرفته شده است؛ اسم رحمان مثل الله از اسامی خاص خدا است؛ همانگونه که نام الله را بر اشخاص نمی گذارند نام رحمن را نیز نباید بر افراد گذاشت، بلکه باید از عبد الرحمن، عبد الله استفاده کرد. رحیم و کریم نیز از اسماء خداوند است؛ اما از نامهای مختص خداوند نیست، و می توان بر افراد گزارده شود؛ اما الرحمن اسم مختص خدا است.
خداوند دارای رحمت واسعه است، وکسی نباید از آن نومید باشد.
در قرآن کریم آمده است: « قالَ وَ مَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّالُّون‏» (الحجر:56)
گفت: جز گمراهان چه کسى از رحمت پروردگار خویش نومید مى ‏شود؟
همچنین خداوند در سوره عنکبوت آیه 23 می فرماید:« وَ الَّذینَ کَفَرُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَ لِقائِهِ أُولئِکَ یَئِسُوا مِنْ رَحْمَتی‏ وَ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیم‏»
کسانى که به آیات خدا و دیدار او کافر شدند، از مهر ورحمت من نومیدند؛ و براى آنها عذاب دردناکى است!
حسن بصری گفته بود: « تعجب نمیکنم از فردی که به هلاکت افتاده است که چرا وچگونه به هلاکت افتاده است، تعجب از آن است که فردی چگونه نجات پیدا کرده است.» اما در مقابل امام زین العابدین (ع) سخن وی را رد فرمود، ایشان رحمت خدا را چنان وسیع وگسترده می بیند که اصل را بر نجات انسان می داند و می فرماید: « تعجب از فردی نیست که چگونه نجات پیدا کرده است؛ عجب از کسی است که با رحمت گسترده خدا چگونه به هلاکت افتاده است؟»
امام صادق (ع) می فرماید:« در روز قیامت رحمت خدا چنان گسترده می شود که حتی ابلیس طمع می کند (که رحمت خدا شامل حال او نیز بشود!)»
خداوند به داود (ع) می فرماید:« ای داود همان گونه که از خورشید (با بهره گیری از آن) چیزی کم نمی شود، رحمت من کم شدنی نیست».
باید در پی منبع نور رفت که گرما نیز به تبع آن حاصل می شود، مرحوم آیت الله شیخ مجتبی قزوینی اینگونه نصیحت می کرد. اگر فرد به دنبال خورشید باشد هم به گرما می رسد هم به خود مقصود. اما اگر فردی تنها به دنبال گرمای خورشید باشد از مسائل بزرگتر جا می ماند.
رحمانیت خدا عام است و شامل حال همه میشود، ومسلمان و غیر مسلمان را در بر میگیرد. مانند آنکه همه از نعمت زندگی استفاده می کنند، همه می توانند اکسیژن استشمام کنند، همه از نظام عالم بهره می گیرند.
اما خداوند علاوه بر رحمت عام وفراگیر، رحمت ویژه هم دارد، که ویژه اهل ایمان است، رحمان عنایت عام خدا است که شامل حال همه می شود، و رحیمیت رحمت خاص خدا است که شامل حال بندگان مومن خدا می شود، واینگونه سرآغاز سوره های قرآن کریم به هر دوی آنها اشاره شده است، ومی خوانیم: «بسم الله الرحمن الرحیم».
بنابراین مؤمنان هم از رحمانییت خداوند بهره می گیرند وهم از رحیمیت. در رابطه با برخی رحمت های ویژه در قرآن کریم می خوانیم:« ما یَوَدُّ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ لاَ الْمُشْرِکینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْکُمْ مِنْ خَیْرٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ اللَّهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظیم‏»
کسانى که کافر شدند از اهل کتاب و مشرکان، دوست ندارند که از پروردگارتان هیچ خیر وبرکتی بر شما فروآید، و خداوند هر که را خواهد به مِهر و بخشایش خود ویژه سازد، و خدا داراى فزونى و بخشش بزرگ است.
امیر مؤمنان امام علی (ع) در رابطه با این آیه می فرماید:« مقصود از رحمت مخصوص، نبوت است.»
همچنین در روایات آمده است مقصود از «یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ» نبوت و وصایت است.
اینها عنایات ویژه است؛ این نعمت نبوت رسول خدا وولایت امیرالمومنین (ع) است.
در نتیجه رحمانیت خدا عام است شامل حال همه می شود اما رحیمیت خدا ویژه است و شامل حال مومنین می شود.
در فراز دوم دعا می خوانیم:« وارْزُقْنی فیهِ التّوفیقِ والعِصْمَةِ» و توفیق وخود نگهداری را به من روزی کن.
توفیق و عصمت دو واژه کلیدی این فراز از دعا هستند. در یک روایت آمده است که سعادت کامل وقتی به دست می آید که 4 چیز با هم جمع شوند.
1) نیت انجام کار را داشته باشد؛ مثلا نیت کند مدرسه ای بسازد، خانه ایتام بسازد.
2) توانایی و امکان انجام کار را داشته باشد. مثلا توان مالی ساخت مدرسه را داشته باشد
3) موفقیت انجام کار را داشته باشد. یعنی بتواند مدرسه یا خانه ایتام را بسازد.
4) به هدف هم برسد. یعنی وقتی که مدرسه ساخته شد یا دار الایتام ساخته شد از آن در همین راستا و هدف استفاده شود.
این 4 مورد وقتی باهم جمع شود این شخص خوشبخت و سعادتمند می سازد.
امام صادق (ع) می فرماید: « اینگونه نیست که هر چه را انسان نیّت کند بتواند انجام دهد، و هر چه را قدرت بر آن دارد توفیق به دست آوردنش را پیدا کند، و هر چه را توفیق پیدا کرد به هدف ومقصود برسد، اما هر گاه نیّت و قدرت و توفیق و رسیدن به هدف با هم جمع شد، سعادت‏ کامل‏ می گردد». بنابراین اگر نیت، قدرت، توفیق و اصابه به هدف بدست آید سعادت تمام می شود.
مقصود از عصمت در این دعا خود نگاه داری است، که هرکس به میزان تلاش وتقوای خود می تواند درجه ای از آن را داشته باشد، واین غیر از عصمت ویژه ای است که خداوند به پیامبران وامامان علیهم السلام داده است، در دعای کمیل می خوانیم: «ولا یمکن الفرار من حکومتک» خدایا! از دایره حکومت تو نتوان فرار کرد. اگر کسی این جمله را بدرستی دریافت کند، خود را پیوسته در این محدوده بیند، در نتیجه تلاش می کند که خود نگهدار گشته و کمتر نافرمانی خدا کند.
امام صادق(ع) می فرماید:« خداوند حفظ می کند کسی را که اطاعت و پیروی خداوند را میکند. اما اگر کسی نافرمانی وگناه کند از آن (دایره حفاظتی) خارج است».
انسان با انجام گناه، از دایره خودنگاهداری بیرون می آید، و سرآغاز هلاکت از همین جا است. بنابر این باید در خود نگاه داری بکوشد، واز خدا کمک جوید.
شراب خواری، قمار بازی، رباخوری، بی حجابی، بدحجابی، بیهوده گویی، عیب جویی مردم از جمله کارهایی هستند که موجب خروج از دایره خودنگاهداری وعصمت است.
در فراز سوم دعا می خوانیم« وطَهّرْ قلْبی من غَیاهِبِ التُّهْمَةِ » و دل مرا از تاریکی های تهمت پاک کن.
ما یک یک تهمت داریم ویک غیبت. غیبت یعنی قضیه ای را که راست است در مورد کسی که در جلسه گفتمان ما حاضر نیست بازگو کنیم، اما آن جریان بگونه ای است که اگر آن را جلوی او بگوییم ناراحت می شود.
خداوند در قرآن کریم در آیه12 سوره حجرات می فرماید:« یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیم‏»
اى کسانى که ایمان آورده‏اید، از بسیارى از گمانها- گمانهاى بد- دور باشید، زیرا برخى از گمانها گناه است. و [در کار و عیب‏هاى پنهان مردم‏] کاوش مکنید، و از پس یکدیگر غیبت مکنید. آیا یکى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ بى‏ گمان آن را ناخوش و ناپسند مى‏دارید. و از خداى پروا کنید، که خدا توبه‏ پذیر و مهربان است.
اما تهمت آن است که در رابطه با کسی سخنی را بگوییم که از اساس دروغ است وواقعیت ندارد؛ بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی، اختلافات خانوادگی وبداخلاقی های سیاسی ما نیز از این ناشی می شود که فردی به خاطر حسادت وبی تقوایی هر چیزی را که خواست می گوید، و بعد که تحقیق می شود می بینیم نادرست است. امام صادق(ع) می فرماید:« کسی که به برادر مومن تهمت بزند ایمان در قلبش ذوب می شود همان گونه که نمک در آب حل می شود.»
تهمت زدن به افراد با گفتن العفو و استغفار لفظی حل نمی شود، و حتما باید جبران شود. برخی با داشتن سایت ها و وبلاگ ها واستفاده از پیامک ها هر سخن و تهمتی را در رابطه با افراد منتشر می کنند که گناهی بس بزرگ است. و بدین وسیله ترور شخصیت می کنند که از ترور فیزیکی بدتر است. بنایر این از خداوند می خواهیم دل ما را از تاریکی های تهمت پاک کند.
این تهمت را به معنای بدگمانی نیز می توان تفسیر کرد، بدین گونه که گاه تهمت در رابطه با افراد است، همانگونه که گذشت، وگاهی در رابطه با خدا است، به این معنی که نسبت به خداوند بدگمان است، مثلا با خود می گوید چرا خداوند به دیگران امکانات داده است وبه من نداده است؟ این سخن ناشی از تاریکی دل است که در این دعا می خواهیم آن را از ما بزداید، ودلمان را از تاریکی های تهمت پاک سازد.
در فراز آخر دعا می خوانیم:« یا رحیماً بِعبادِهِ المؤمِنین» ای مهربان به بندگان خود.

ای کسی که مهربانی ویژه اش شامل حال بندگان مؤمنش است.

http://www.nasimonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=582557