تاریخ : 1392/5/11 - ساعت : 34 : 11 - گروه : فرهنگی - حوزه : دین و اندیشه رمضان 92
نمی از یم رمضان/24-رضایت و غضب خداوند مانند خرسندی و خشم ما نیست چرا که وقتی ما خشمناک میشویم از حالتی به حالت دیگر منتقل میشویم؛ خداوند از عارض شدن این امور منزه است/ مقصود از خشم و غضب خدا یعنی عقاب و عذاب؛ رضایت و خشنودی خدا یعنی ثواب خداست
حجت الاسلام محمدامین پورامینی، استاد و پژوهشگر حوزه در یادداشتی که در اختیار «نسیم» گذاشته، به شرح دعای روز بیست وچهارم ماه مبارک رمضان پرداخت که در ادامه تقدیم خوانندگان میشود:
بسم الله الرحمن الرحیم
«اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ، وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک، وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ، یا جَوادَ السّائلین».
خدایا من از تو میخواهم در آن آنچه تو را خوشنود سازد، و پناه مى برم بتو از آنچه تو را بیازارد، واز تو توفیق فرمان برداریت وترک نافرمانیت را در آن می خواهم، اى بخشنده سائلان.
در دعای روز بیست و چهارم سه مطلب مطرح است:
1)رضای خدا
2)اذیت خدا
3)اطاعت خدا
در ابتدا باید دید مقصود از غضب و رضای خدا چیست؟ فردی که کاری انجام دهد که موجب غضب و خشم خدا است یعنی مستحق عذاب خداوند شده است.
رضایت و غضب خداوند مانند خرسندی وخشم ما نیست، چرا که وقتی ما خشمناک می شویم از حالتی به حالت دیگر منتقل می شویم، وخداوند از عارض شدن این امور منزه است، بلکه مقصود از خشم وغضب خدا یعنی عقاب و عذاب خدا؛ ورضایت و خشنودی خدا یعنی ثواب خداست.
یک سری از اعمال موجب رضایت و خرسندی خدا است مانند: اطاعت از رسول خدا (ص) وفاطمه زهرا (ع) وتمامی امامان معصوم (ع)، آمرزش خواهی فراوان، تواضع، پرداخت صدقه فراوان به مستمندان و رضایت به قضای او داشتن، کمک رسانی به مردم موجب سزاواری اجر و ثواب است.
در مورد نشانه های رضای خدا روایت شده است که حضرت موسی به خداوند فرمود: « خدایا! خبرم بده که نشانه راضی شدن تو از بنده ات چیست؟ خداوند وحی فرستاد که اگر ببینی من بنده ام را آماده میکنم تا اطاعت مرا بکند و از گناهان بازش دارم این علامت رضای من است. (اینجا به معنای بستر سازی است که خود بازتاب عملکرد مثبت خود بنده است که لیاقت آن را یافته است که از این بستر بهره جوید).
در روایت دیگری پیرامون نشانی رضایت خداوند از بنده آمده است: « اگر دیدی انسان های فقیر و افتاده را دوست داری و از انسان های ستمگر بیزاری این علامت رضای خدا است.»
مقدم داشتن رضای خدا بر رضای مخلوق خود علامت رضایت مند قرار گرفتن انسان است، فردی به امام حسین(ع) نامه نوشت: که ای آقای من؛ از خیر دنیا و آخرت خبرم ده. حضرت در پاسخ نوشتند: بسم الله الرحمن الرحیم؛ هرکس به خاطر اینکه رضایت خدا را به دست آورد کاری انجام دهد ولی مردم از آن ناخرسند باشند خداوند او را از شر مردم حفظ می خواهد کرد، و هرکس رضایت مردم را به قیمت خشم خدا به دست آورد خداوند وی را به مردم واگذار نهد.
رسول اکرم(ص) می فرماید:« هرکس به قیمت غضب خالق در پی رضایت مخلوق باشد؛ خداوند آن مخلوق را بر وی چیره خواهد ساخت.»
امام زین العابدین(ع) می فرماید:« رضایت انسان به چیزی که خوش نمی دارد، از بالاترین درجات یقین است.» مثلا اگر انسان راضی شود به قضا وخواست خدا همانند مرگ عزیزان، گرفتاری، بیماری، و.. این خود از بالاترین درجات یقین است، چون ایمان انسان باید خیلی قوی باشد که به راحتی تسلیم قضا وخواست الهی باشد، بدون آنکه شکوه کند.
امام صادق(ع) می فرماید:« در عجبم از مسلمانی که تمام خواست وقضایی که خداوند برای مقدر می دارد جز خیر برایش نیست، حتی اگر بدن او قطعه قطعه شود، ویا حکومت شرق و غرب را به وی بدهند در هر دو صورت خیر وصلاح او در آنست.»
گاه در روایات خشم ورضای بعضی از بزرگان دین را برابر با خشم ورضای خدا دانسته اند، همانند این سخن معروف رسول خدا (ص) در باره دختر خود که فرمود:« رضای فاطمه رضای من است و رضای من رضای خدا است.» این حدیث خود اثبات کننده موقعیتی ویژه برای حضرت زهرا (س) است، چون ایشان را بگونه ای معرفی کرده است که خرسندی وخشم او ملاک ومعیار گردیده است، واز طرف دیگر موضع گیری مثبت ویا منفی ایشان عین موضع گیری رسول خدا (ص) وبلکه خود خداست..
در روایات شیعه و اهل سنت آمده است که حضرت زهرا(س) مقامی دارد که رضایت حضرت رضای خدا است.
پیامبر(ص) می فرماید: « خشنودی زهرا خشنودی من و خشنودی من خشنودی خدا است.»
این به مانند یک چک سفید امضا می ماند.
در روایات آمده است:« خدا راضی می شود به رضای فاطمه(ع) و غضب می کند به غضب فاطمه(ع).»
بنابر این آشکار می شود که غضب حضرت فاطمه زهرا(س) غضب یک انسان عادی نیست، چرا که خشم او خشم خدا وسرور او سرور خداست. اینگونه احادیث مهر تایید کامل به تمامی عملکردها، موضع گیریها و رفتار حضرت زهرا(س) میزند. اگر کسی در خط فاطمه زهرا باشد یعنی در خط خدا است، واگر کسی ملاحظه اشخاص را کند ونتواند موضعی درست را اتخاذ کند در نقطه مقابل حضرت زهراست.
در فراز دوم می خوانیم:« وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک» و پناه مى برم بتو از آنچه تو را بیازارد.
اذیت حالتی نیست که بر خدا عارض شود؛ خدا منزه است از این که دستخوش موارد و تغییرات اینگونه واحوالی واقع گرددد.
خداوند در سوره احزاب آیه 57 می فرماید:« إِنَّ الَّذینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهینا»
آنها که خدا و پیامبرش را آزار مى دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته، و براى آنها عذاب خوارکنندهاى آماده کرده است
در این آیه اذیت خدا و پیامبر(ص) مورد اشاره قرار گرفته است؛ این آیه در رابطه با امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س) نازل شده است. (مستدرک سفینة البحار1/ص100)
در روایات نقل شده است:« هرکس فاطمه را بیازارد پیامبر را آزرده است و هرکس پیامبر رابیازارد خدا را آزرده است.»
همچنین در روایات نقل شده است:« هرکس علی را بیازارد پیامبر را آزرده است و هرکس پیامبر رابیازارد خدا را آزرده است.»
تمام این احادیث اثبات کننده موقعیت بسیار عالی، وفضیلت بسیار بزرگ برای امام علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) است. وقتی که اذیت فاطمه وزهرا (ع) اذیت رسول خدا (ص) شد، واذیت ایشان اذیت خدا گردید، معنای آن بر طبق آیه شریفه این است که هرکس در مقابل فاطمه و علی (ع) قرار بگیرد آزار خدا وپیامبر را موجب شده است، واو مستحق عذاب ونفرین ودوری از رحمت خداست.
خداوند در سوره احزاب در ضمن آیه 53 می فرماید:« وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ».
و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید.»»
در روایات آمده است که این آیه نیز در شـان امیرالمومنین و ائمه معصومین نازل شده است. چون در زمان حیات پیامبر (ص) کسانی بودند که ایشان را با بداخلاقی ها و رفتارهای خود اذیت می کردند. پیامبر (ص) در جنگ ها بسیار آزار دیدند در جنگ احد دندان و پیشانی پیامبر شکست. رسول اکرم(ص) فرمودند:« آن قدر که من اذیت شدم هیچ پیامبری اذیت نشد.»
در احادیث آمده است:« هرکس مومنی را اذیت کند اعلام جنگ با خدا کرده است.» همچنین در روایات نقل شده است کسی که مومنی را اذیت کند خداوند را آزرده است و در تورات انجیل قرآن ملعون است.»
رسول اکرم(ص) می فرماید:« کسی که همسایه اش را اذیت کند خداوند بوی بهشت را بر وی حرام می کند.»
همچنین ایشان فرمودند:« کسی که همسایه اش را اذیت کند از ما نیست.»
پیامبر(ص) نقل میکند آن قدر جبرئیل درباره همسایه سفارش نمود که گمان بردیم همسایه از همسایه ارث می برد.
زندگی های ماشینی و آپارتمان نشینی امروز خود فرهنگی خاص لازم دارد، ومستلزم آن است که بیشتر به حقوق همسایگان پایبند باشیم.
همچنین در احادیث ذکر شده است:« هر زنی که شوهرش را با زبانش بیازارد؛ خدا هیچ کاری را از وی قبول نمیکند حتی اگر شب ها عبادت کند و روزها روزه بگیرد و اموال خود را در راه خدا خرج کند، جایگاهش اتش می شود. همچنین اگر مردی به همسر خویش ستم کند و با زبانش او را بیازارد؛ خدا هیچ کاری را از وی قبول نمیکند حتی اگر شب ها را عبادت کند و روزها روزه بگیرد و اموال خود را در راه خدا خرج کند، وجایگاهش اتش می شود.
در فراز سوم می خوانیم:«وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ»
و از تو خواهم توفیق در آن براى اینکه فرمانت برم ونافرمانى تو ننمایم اى بخشنده سائلان.
بحث طاعت در آیات زیاد است؛ خداوند در سوره نساء آیه 59 می فرماید:« یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ منکم »
اى کسانى که ایمان آوردهاید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الامر ( اوصیاى پیامبر) را! .
اولی الامر در دیدگاه شیعیان، امامان معصوم هستند، اما از نگاه اهل عامه هرکس بر مسند قدرت تکیه زند ولی امر وواجب الاطاعه است، حتی اگر فاسد وفاسق باشد!
اطاعت خدا اصل است. امام باقر(ع) به جابر فرمود:« هیچ کس به خدا نزدیک نمی شود مگر با طاعت خداوند، هرکس فرمان بردار خدا باشد دوست ماست، و هرکس نافرمانی او کند دشمن ما است، و به ولایت ما نمی رسد مگر با عمل و ورع.»
بنابراین انسان مومن و متدین باید در چهارچوب اطاعت کردن از خداوند قرار بگیردو از معصیت و گناه دور باشد. در این فراز از دعا می خواهیم که کاری کن که من مطیع تو باشم و عاصی نباشم.
در پایان می گوییم: «یا جَوادَ السّائلین.» اى بخشنده سائلان.
سائل یعنی فردی که فقیر است، و خداوند جواد است یعنی بسیار بخشنده است.
http://www.nasimonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=577774
بسم الله الرحمن الرحیم
«اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ، وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک، وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ، یا جَوادَ السّائلین».
خدایا من از تو میخواهم در آن آنچه تو را خوشنود سازد، و پناه مى برم بتو از آنچه تو را بیازارد، واز تو توفیق فرمان برداریت وترک نافرمانیت را در آن می خواهم، اى بخشنده سائلان.
در دعای روز بیست و چهارم سه مطلب مطرح است:
1)رضای خدا
2)اذیت خدا
3)اطاعت خدا
در فراز اول می خوانیم: «اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ» خدایا من از تو میخواهم در آن آنچه تو را خوشنود سازد.
ما نسبت به رضا و اذیت خدا یک سری روایات داریم که با این اعمال رضایت و خشنودی خدا حاصل می شود، و برخی رفتار و اعمال دیگر سبب ناراحتی و غضب خداوند میشود.در ابتدا باید دید مقصود از غضب و رضای خدا چیست؟ فردی که کاری انجام دهد که موجب غضب و خشم خدا است یعنی مستحق عذاب خداوند شده است.
رضایت و غضب خداوند مانند خرسندی وخشم ما نیست، چرا که وقتی ما خشمناک می شویم از حالتی به حالت دیگر منتقل می شویم، وخداوند از عارض شدن این امور منزه است، بلکه مقصود از خشم وغضب خدا یعنی عقاب و عذاب خدا؛ ورضایت و خشنودی خدا یعنی ثواب خداست.
یک سری از اعمال موجب رضایت و خرسندی خدا است مانند: اطاعت از رسول خدا (ص) وفاطمه زهرا (ع) وتمامی امامان معصوم (ع)، آمرزش خواهی فراوان، تواضع، پرداخت صدقه فراوان به مستمندان و رضایت به قضای او داشتن، کمک رسانی به مردم موجب سزاواری اجر و ثواب است.
در مورد نشانه های رضای خدا روایت شده است که حضرت موسی به خداوند فرمود: « خدایا! خبرم بده که نشانه راضی شدن تو از بنده ات چیست؟ خداوند وحی فرستاد که اگر ببینی من بنده ام را آماده میکنم تا اطاعت مرا بکند و از گناهان بازش دارم این علامت رضای من است. (اینجا به معنای بستر سازی است که خود بازتاب عملکرد مثبت خود بنده است که لیاقت آن را یافته است که از این بستر بهره جوید).
در روایت دیگری پیرامون نشانی رضایت خداوند از بنده آمده است: « اگر دیدی انسان های فقیر و افتاده را دوست داری و از انسان های ستمگر بیزاری این علامت رضای خدا است.»
مقدم داشتن رضای خدا بر رضای مخلوق خود علامت رضایت مند قرار گرفتن انسان است، فردی به امام حسین(ع) نامه نوشت: که ای آقای من؛ از خیر دنیا و آخرت خبرم ده. حضرت در پاسخ نوشتند: بسم الله الرحمن الرحیم؛ هرکس به خاطر اینکه رضایت خدا را به دست آورد کاری انجام دهد ولی مردم از آن ناخرسند باشند خداوند او را از شر مردم حفظ می خواهد کرد، و هرکس رضایت مردم را به قیمت خشم خدا به دست آورد خداوند وی را به مردم واگذار نهد.
رسول اکرم(ص) می فرماید:« هرکس به قیمت غضب خالق در پی رضایت مخلوق باشد؛ خداوند آن مخلوق را بر وی چیره خواهد ساخت.»
امام زین العابدین(ع) می فرماید:« رضایت انسان به چیزی که خوش نمی دارد، از بالاترین درجات یقین است.» مثلا اگر انسان راضی شود به قضا وخواست خدا همانند مرگ عزیزان، گرفتاری، بیماری، و.. این خود از بالاترین درجات یقین است، چون ایمان انسان باید خیلی قوی باشد که به راحتی تسلیم قضا وخواست الهی باشد، بدون آنکه شکوه کند.
امام صادق(ع) می فرماید:« در عجبم از مسلمانی که تمام خواست وقضایی که خداوند برای مقدر می دارد جز خیر برایش نیست، حتی اگر بدن او قطعه قطعه شود، ویا حکومت شرق و غرب را به وی بدهند در هر دو صورت خیر وصلاح او در آنست.»
گاه در روایات خشم ورضای بعضی از بزرگان دین را برابر با خشم ورضای خدا دانسته اند، همانند این سخن معروف رسول خدا (ص) در باره دختر خود که فرمود:« رضای فاطمه رضای من است و رضای من رضای خدا است.» این حدیث خود اثبات کننده موقعیتی ویژه برای حضرت زهرا (س) است، چون ایشان را بگونه ای معرفی کرده است که خرسندی وخشم او ملاک ومعیار گردیده است، واز طرف دیگر موضع گیری مثبت ویا منفی ایشان عین موضع گیری رسول خدا (ص) وبلکه خود خداست..
در روایات شیعه و اهل سنت آمده است که حضرت زهرا(س) مقامی دارد که رضایت حضرت رضای خدا است.
پیامبر(ص) می فرماید: « خشنودی زهرا خشنودی من و خشنودی من خشنودی خدا است.»
این به مانند یک چک سفید امضا می ماند.
در روایات آمده است:« خدا راضی می شود به رضای فاطمه(ع) و غضب می کند به غضب فاطمه(ع).»
بنابر این آشکار می شود که غضب حضرت فاطمه زهرا(س) غضب یک انسان عادی نیست، چرا که خشم او خشم خدا وسرور او سرور خداست. اینگونه احادیث مهر تایید کامل به تمامی عملکردها، موضع گیریها و رفتار حضرت زهرا(س) میزند. اگر کسی در خط فاطمه زهرا باشد یعنی در خط خدا است، واگر کسی ملاحظه اشخاص را کند ونتواند موضعی درست را اتخاذ کند در نقطه مقابل حضرت زهراست.
در فراز دوم می خوانیم:« وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک» و پناه مى برم بتو از آنچه تو را بیازارد.
اذیت حالتی نیست که بر خدا عارض شود؛ خدا منزه است از این که دستخوش موارد و تغییرات اینگونه واحوالی واقع گرددد.
خداوند در سوره احزاب آیه 57 می فرماید:« إِنَّ الَّذینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهینا»
آنها که خدا و پیامبرش را آزار مى دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته، و براى آنها عذاب خوارکنندهاى آماده کرده است
در این آیه اذیت خدا و پیامبر(ص) مورد اشاره قرار گرفته است؛ این آیه در رابطه با امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س) نازل شده است. (مستدرک سفینة البحار1/ص100)
در روایات نقل شده است:« هرکس فاطمه را بیازارد پیامبر را آزرده است و هرکس پیامبر رابیازارد خدا را آزرده است.»
همچنین در روایات نقل شده است:« هرکس علی را بیازارد پیامبر را آزرده است و هرکس پیامبر رابیازارد خدا را آزرده است.»
تمام این احادیث اثبات کننده موقعیت بسیار عالی، وفضیلت بسیار بزرگ برای امام علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) است. وقتی که اذیت فاطمه وزهرا (ع) اذیت رسول خدا (ص) شد، واذیت ایشان اذیت خدا گردید، معنای آن بر طبق آیه شریفه این است که هرکس در مقابل فاطمه و علی (ع) قرار بگیرد آزار خدا وپیامبر را موجب شده است، واو مستحق عذاب ونفرین ودوری از رحمت خداست.
خداوند در سوره احزاب در ضمن آیه 53 می فرماید:« وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ».
و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید.»»
در روایات آمده است که این آیه نیز در شـان امیرالمومنین و ائمه معصومین نازل شده است. چون در زمان حیات پیامبر (ص) کسانی بودند که ایشان را با بداخلاقی ها و رفتارهای خود اذیت می کردند. پیامبر (ص) در جنگ ها بسیار آزار دیدند در جنگ احد دندان و پیشانی پیامبر شکست. رسول اکرم(ص) فرمودند:« آن قدر که من اذیت شدم هیچ پیامبری اذیت نشد.»
در احادیث آمده است:« هرکس مومنی را اذیت کند اعلام جنگ با خدا کرده است.» همچنین در روایات نقل شده است کسی که مومنی را اذیت کند خداوند را آزرده است و در تورات انجیل قرآن ملعون است.»
رسول اکرم(ص) می فرماید:« کسی که همسایه اش را اذیت کند خداوند بوی بهشت را بر وی حرام می کند.»
همچنین ایشان فرمودند:« کسی که همسایه اش را اذیت کند از ما نیست.»
پیامبر(ص) نقل میکند آن قدر جبرئیل درباره همسایه سفارش نمود که گمان بردیم همسایه از همسایه ارث می برد.
زندگی های ماشینی و آپارتمان نشینی امروز خود فرهنگی خاص لازم دارد، ومستلزم آن است که بیشتر به حقوق همسایگان پایبند باشیم.
همچنین در احادیث ذکر شده است:« هر زنی که شوهرش را با زبانش بیازارد؛ خدا هیچ کاری را از وی قبول نمیکند حتی اگر شب ها عبادت کند و روزها روزه بگیرد و اموال خود را در راه خدا خرج کند، جایگاهش اتش می شود. همچنین اگر مردی به همسر خویش ستم کند و با زبانش او را بیازارد؛ خدا هیچ کاری را از وی قبول نمیکند حتی اگر شب ها را عبادت کند و روزها روزه بگیرد و اموال خود را در راه خدا خرج کند، وجایگاهش اتش می شود.
در فراز سوم می خوانیم:«وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ»
و از تو خواهم توفیق در آن براى اینکه فرمانت برم ونافرمانى تو ننمایم اى بخشنده سائلان.
بحث طاعت در آیات زیاد است؛ خداوند در سوره نساء آیه 59 می فرماید:« یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ منکم »
اى کسانى که ایمان آوردهاید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الامر ( اوصیاى پیامبر) را! .
اولی الامر در دیدگاه شیعیان، امامان معصوم هستند، اما از نگاه اهل عامه هرکس بر مسند قدرت تکیه زند ولی امر وواجب الاطاعه است، حتی اگر فاسد وفاسق باشد!
اطاعت خدا اصل است. امام باقر(ع) به جابر فرمود:« هیچ کس به خدا نزدیک نمی شود مگر با طاعت خداوند، هرکس فرمان بردار خدا باشد دوست ماست، و هرکس نافرمانی او کند دشمن ما است، و به ولایت ما نمی رسد مگر با عمل و ورع.»
بنابراین انسان مومن و متدین باید در چهارچوب اطاعت کردن از خداوند قرار بگیردو از معصیت و گناه دور باشد. در این فراز از دعا می خواهیم که کاری کن که من مطیع تو باشم و عاصی نباشم.
در پایان می گوییم: «یا جَوادَ السّائلین.» اى بخشنده سائلان.
سائل یعنی فردی که فقیر است، و خداوند جواد است یعنی بسیار بخشنده است.
http://www.nasimonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=577774