دست نوشت

نمی از یم رمضان/3- بهرمند شدن در خیر دیگران توفیقی مهم است؛ باید در معرض بهره‌ از خیرات نازله این ماه قرار گرفت/ نباید چشم را ببندیم و بعنوان اینکه کار از آئین پیشینیان ماست مهر تأیید بزنیم؛ باید با با منطق، شرع و عقل تمیز بدهیم و از کارهای سفیهانه و بیهوده دوری کنیم

عکس

متن

حجت‌الاسلام محمدامین پورامینی، استاد کلام مرکز تخصصی تربیت محقق مذاهب اسلامی در مصاحبه با «نسیم»، به شرح دعای سومین روز ماه مبارک رمضان پرداخته است که در ادامه تقدیم می‌شود:
بسم الله الرحمن الرحیم
« اللهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ والتّنَبیهَ، وباعِدْنی فیهِ من السّفاهة والتّمْویهِ، واجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ، بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ».
در دعای روز سوم پنج مطلب ذکر شده است؛ که سه جهت آن مثبت است یعنی از خداوند خصوصیات و ویژگی هایی را می خواهیم که به دست بیاوریم، و دو جهت نیز منفی است که از خداوند درخواست می‌کنیم تا از آن دور باشیم.
سه جهت مثبت در: هوشیاری، بیداری و شریک شدن در کارهای خیر است، اما دو جهتی که جنبه منفی دارد و از خداوند می خواهیم که از آن دور باشیم: دور شدن از کارهای بیهوده و دور بودن از نیرنگ بازی و مکر و فریب است؛ آنچه بیان شد روح مطلب و جان دعای این روز است.
«اللهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ والتّنَبیهَ»؛ از خدا می خواهیم در این روز به ما ذهن و تنبیه بدهد. باید بدانیم که ذهن چیست؟ ذهن در لغت چندین معنا شده است که نزدیک به هم هستند؛ ذهن به معنای فهم، عقل، زیرکی، و حفظ آمده است، همچنین به معنای نیرو نیز نقل شده است، به معنی نیروی درونی انسانی است که زمینه ساز به دست آوردن کمالات است، این معانی مختلف از مراجعه کتب لغت معتبر مثل صحاح جوهری و قاموس فیروزآبادی به دست می‌آید.
در مجموع آن چیزی که از خدا می خواهیم بهره درک و فهم خوب، عقل وافر و زیرکی است، که از آن تعبیر به فطانت می شود. مومن زیرک است اما فریبکار نیست؛ انسان مومن متوجه است که در اطراف خود چه می گذرد و از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود. بنابراین ذهن همه این معانی یاد شده را در بر می گیرد، و از جمله معانی آن تیزهوشی و تیز ذهنی نیز می تواند باشد. در این فراز از دعا می گوییم: خدایا به من ذهن بده، یعنی قدرت درک و فهم بده. تنبیه به معنای بیداری است، پندگیری از حوادث نتیجه بیداری است. در نتیجه در فراز اول دعا از خداوند می‌خواهیم که به ما به من هوشیاری و بیداری روزی کند.
در فرازدوم دعا در مقام این جهت است که دو ویژگی منفی را از خودمان دور کنیم :«وباعِدْنی فیهِ من السّفاهة والتّمْویهِ»؛ خدایا من را از کارهای سفیهانه و فریبکارانه دور بدار. کارهای بیهوده و باطل اموری هستند که غرض عاقلانه در انجام آن وجود ندارد.
باید متوجه باشیم که برخی سنت‌های ملی نیز می‌تواند دو جهت مثبت و منفی داشته باشد؛ جهت مثبت آن بسیار خوب است مانند نوروز که در آن دید و بازدید، شادابی، تمیزی، صله رحم، کمک رسانی، استراحت، سفر زیارتی و سیاحتی است. این‌ها جنبه‌های مثبت است. اما برخی از سنت‌ها می‌تواند سفیهانه باشد و وجهی برای تأیید آن وجود ندارد، مانند چهارشنبه سوری.
بنابراین نباید چشم ها را ببندیم و به عنوان اینکه این کار از آئین پیشینیان ماست مهر تأیید بر همه آنها بزنیم، باید با به‌کارگیری منطق، شرع و عقل تمیز بدهیم و از کارهای سفیهانه و بیهوده دوری کنیم. در این فراز دعا از خداوند می‌خواهیم: «خدایا در این روز ما را از کارهای سفیهانه و جاهلانه دور کن.» در واقعیت امر ببینیم که چقدر از وقت مردم و بخصوص نسل نوجوان وجوان ما پای اینترنت، ماهواره و بازی‌های کامپیوتری تلف می شود.
انسان مومن از انجام کارهای لغو و بیهوده سرباز می‌زند؛ چنانچه خداوند در قرآن مومنان را این گونه توصیف می‌کند: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ هُمْ فی‏ صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ وَ الَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ، به نام خداى بخشاینده مهربان،‏ به راستى که مؤمنان رستگار شدند، آنان که در نمازشان ترسان و فروتن‏اند، و آنان که از بیهوده رویگردانند. (سوره مؤمنون 1-3)
واژه بعدی «التّمْویهِ» است یعنی چیز خوب را بد جلوه دادن یا بد را خوب جلوه دادن؛ زشت را زیبا و مس را طلا نمایاندن. در یک کلام «التّمْویهِ» به معنای نیرنگ بازی است؛ انسان مومن اهل فریب و نیرنگ نیست.
«واجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ». نکته سوم که در این دعا جهت گیری مثبت دارد شریک شدن در کارهای خیر است. در این فراز از دعا می خوانیم:« خدایا! در هر خیری که در این روز واقع می شود به من بهره ای برسان» این فراز از دعا تعبیر بسیار زیبایی دارد و آن بهره‌مند گشتن از خیر است؛ امور خیر مثل خورشیدی است که می تابد، اینجا نوبت بهره گیری از شعاع نور است، شریک شدن در کار خیر دیگران نیز مطلوب است، گاهی انسان خودش کارهای خیری را انجام می دهد، و گاهی علاوه بر آن پایه گذاری می کند، گاهی امور خیر آنی است و برای یک مقطع زمانی است، و گاهی مستمر است و آثار آن برای مدت‌ها ماندنی است.
این موضوع بستگی به عنایت و توفیق الهی، آگاهی، امکانات، آبرو و اعتبار افراد دارد. ساخت مؤسسات دینی، مسجد، حسینیه، بیمارستان، درمانگاه، و.. کار عام‌المنفعه‌ای است که آثار و برکات آن باقی می ماند و یا وقف منبع درآمد در امورخیریه مثل کمک هزینه تحصیلی وکمک به ازدواج جوانان و چاپ کتاب‌های دینی و انجام تبلیغات مذهبی و.. .
همچنین استادی که بتواند شاگردان خودش را خوب پرورش علمی بدهد بگونه ای که علم و دانش آنان در راستای رشد و تعالی مملکت قرار گیرد در حقیقت امتداد وجود اوست، و از بهره آنان بهره مند می‌گردد، و یا برخی که با مال خود زمینه پرورش علمی دیگران را فراهم می سازند نیز در همین مسیرند.
امتداد وجودی یعنی این که خیر او بعد از او نیز به مردم رسد و آنان استفاده کنند و بهره مند شوند؛ هرکس به اندازه توانایی خود می تواند در کارهای خیر سهیم شود و هیچ کس نباید خودش را دست کم بگیرد و مأیوس گردد. خلاصه آنکه بهرمند شدن در خیر دیگران نیز توفیقی بس مهم است، و باید در معرض بهره‌مند شدن از خیرات نازله در این روز و ماه قرار گرفت، همانگونه که در این فراز از دعا خواندیم: «خدایا به من کاری کن که از هر خیری به من بهره ای برسد.»
در احادیث داریم انسانی که از دنیا برود پرونده اش بسته می شود، مگر آنکه صدقه جاریه ای از او باقی بماند که مردم از آن استفاده کنند او نیز در آن عالم بهره مند گردد، و یا آنکه ورقه ای از علم و دانش از وی ماندگار شود، مثلا کتابی هدایت آفرین بنویسد، و یا آنکه از او فرزندی نیک بماند که مردم وقتی او را ببینند بگویند: خدا پدرش را بیامرزد.
در پایان هم می گوییم: « بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ » بحق جود وکرمت، ای سخاوتمندترین سخاوتمندان.

http://www.nasimonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=564593