نوروز ، نگاهی دیگر
محمدامین پورامینی
نوروز به عنوان عید ملی سابقه دیرینه ملت ایران است، اسلام در برخورد با سنتها وآئینهای ملی نقش تعدیل آفرینی ایفا نمود، وبا جهت دادن آن ضمن تکیه بر جهات مثبت، با خرافه گرایی وباورهای غیر صحیح مبارزه نموده است، ونوروز ما اینگونه نماد و جلوه ی اسلامی پیدا نمود، وبر زیبایی خود افزود، که نمونه های آن بدین شرح است:
?. دعای مخصوص وقت تحویل، که بسیار پر معنی وجالب وسازنده است.
?. غسل روز نوروز، که زمان آن از طلوع فجر تا ظهر است. فقیهان بزرگی چون یحیی بن سعید، علامه حلی، محقق کرکی،شهید اول وثانی، شیخ بهایی، بحرانی، صاحب جواهر -که آن را قول مشهور بین متاخران میداند- وشیخ انصاری، وسید یزدی،وامام خمینی، ودیگر مراجع معاصر به استحباب غسل در این روز فتوا داده اند. (رک: الجامع للشرائع/??، القواعد?/?، دروس?، بیان?، جامع المقاصد?/??، شرح اللمعه?/???، الجامع العباسی??، کشف اللثام?/??، الحدائق?/???، جواهرالکلام?/??، طهاره شیخ انصاری/???، العروه الوثقی?/???و تحریر الوسیله?/??).
?. پوشیدن پاکیزه ترین لباس در آن روز.
?. عطر زدن.
?. روزه. عالمان بزرگی چون کاشف الغطاء، محدث بحرانی، نراقی، صاحب جواهر، سید یزدی، امام خمینی ودیگر مراجع معاصر به مستحب بودن روزه این روز فتوا داده اند.(کشف الغطاء/???، الحدائق??/???، المستند?/???، جواهر الکلام??/???، العروّ الوثقی?/???، تحریر الوسیله?/???،
?. نماز. دو تا دو رکعتی، بعد از نافله ظهر وعصر، به این ترتیب: رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر، رکعت دوم: بعد از حمد ?? مرتبه سوره کافرون، رکعت ?: بعد از حمد ?? مرتبه سوره توحید، رکعت? بعد از حمد ?? مرتبه سوره فلق وناس، پس از نماز سجده شکر، ودعا. این نماز باعث آمرزش گناه ?? ساله می تواند باشد.(مصباح المتهجد/???)، شیخ بهایی نیز کیفیت آن را آورده است ودعایی را پس از آن نقل میکند که در فراز بعد آورده ایم.(الجامع العباسی??).
?. خواندن این دعا در سجده ی پس از نماز در روز نوروز : «اللهم صل علی محمد وآل محمد الاوصیاء المرضیین، وعلی جمیع اسمائک ورسلک، افضل صلواتک، وبارک علیهم بافضل برکاتک، وصل علی ارواحهم واجسادهم، اللهم بارک علی محمد وآل محمد وبارک لنا فی یومنا هذا الذی فضلته وکرمته وشرفته وعظمت خطره، اللهم بارک لی فیما انعمت به علیّ حتی لا اشکر احدا غیرک، ووسع علیّ فی رزقی یا ذا الجلال والاکرام». (الجامع العباسی، شیخ بهایی/??).
نوروز در نگاه روایات
?. روز عید نوروز تنی چند از ایرانیان خدمت حضرت علی علیه السلام رسیدند، هدیه ای را -وگویا فالوده یا حلوایی - آورده بودند، حضرت پرسیدند: این چیست؟ گفتند: آقا، امروز نوروز است، حضرت فرمودند: هر روز را برایمان نوروز کنید!.( من لایحضره الفقیه?/???).
?. در برخی روایات آمده است که برای حضرت امیر علیه السلام در روز نوروز فالوده آوردند، وحضرت آن سخن را فرمود.(تاریخ بخاری?/??? ، دعائم الاسلام?/???).
?. وحضرت امیر مومنان علی علیه السلام فرمود: نوروز ما هر روز است (من لایحضره الفقیه?/???).
?. معلی بن خنیس از حضرت امام صادق علیه السلام نقل میکند: به هنگام نوروز غسل کن، وپاکیزه ترین لباست را به تن کن، وبهترین عطر را بزن، وآن روز را روزه بگیر. (وسائل الشیعه?/???)
?. از امام صادق نقل چنین شده است : در هر نوروزی امید فرج داریم، ونوروز از روزهای ماست که ایرانیان آن را حفظ کردند، وشما ـ اعراب - آن را تباه ساختید. (جواهر الکلام?/??).
?. امام صادق به معلی به معلی بن خنیس -که از شاگردان وافراد بسیار نزدیک به آن حضرت بود- فرمود: ای معلی، روز نوروز روزی است که خداوند از بندگان پیمان گرفت که او را بپرستند، وبرای وی شریکی نگیرند، وایمان به به پیامبران و اولیای او داشته باشند. (بحارالانوار?/???).
?. از برخی روایات این ویژگیها برای روز نوروز آمده است:
?. روز قرارگیری کشتی نوح بر کوه جودی.(بحار??/???)
?.روز بت شکنی ابراهیم.(بحار??/??).
?.روز زنده کردن خداوند ?????نفر را بخاطر درخواست یکی از پیامبران،(بحار??/???).
?. روز بت شکنی امیر مومنان علی (ع) وپاک ساختن کعبه از بتان . (بحار??/??).
?. روز فرستادن رسول خدا(ص) حضرت علی (ع) به وادی جن، وپیمان گرفتن از ایشان.(بحار??/??).(و??/???).
?. روز بیعت دوم با امیرمومنان علی (ع). (بحار??/??).
?. مصادف شدن این روز با روز غدیر وتعیین خلافت امیر مومنان علی (ع) توسط پیامبر.(بحار??/??).
?. روز ظهور حضرت قائم (عج) وپیروزی وی بر دجال وبه دار زدن وی در کوفه.(بحار??/???).
واما خبری که از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام در مجلس منصور نقل شده است از جهت موافقت با عامه حمل بر تقیه میشود، وآن خبر را تاب معارضه ومقابله با این روایات زیادی که در مدح نوروز وارد شده است ندارد، چنانچه فقیهان بزرگی چون شیخ انصاری وصاحب جواهر وعلامه مجلسی به این سخن تصریح کردّ ه اند، ویا احتمال روزی دیگر میرود. (رک: جواهر الکلام?/??، طهاره شیخ انصاری/???، بحارالانوار??/???).
عالمان بزرگی پیرامون نوروز قلم زده اند، از جمله صاحب ابوالقاسم بن عباد کتابی به نام «کتاب الاعیاد وفضایل النیروز» نگاشته است(فهرست ابن ندیم) ، واز معاصران آقای سید عبدالرضا شهرستانی کتابی به عنوان نوروز نگاشته است.
نوروز را به همه ایرانیان وهموطنان عزیز تبریک می گویم.
